PMEG 2024
38.2.10. EJ
EJ = “loko, spaco, domo, chambro k.s. destinita por io”. Komparu kun UJ kaj ING. Tio, kio staras antau EJ, chiam estas tio, kio okazas au trovighas en la loko.
Agejoj «
EJ povas montri lokon, kiu ekzistas speciale por certa agado:
lerni → lernejo = loko destinita por lernado
promeni → promenejo = loko aranghita por promenado
dormi → dormejo = chambro por dormado
eliri → elirejo = loko (normale pordo), tra kiu oni povas eliri
redakti → redaktejo = loko, kie oni redaktas (ekz. gazeton)
akcepti → akceptejo = loko, kie oni estas akceptata (en hotelo, kongreso k.s.)
kongreso → kongresejo = loko, kie okazas kongreso
necesa → necesejo = loko por certa necesa agado, kiun oni preferas ne rekte diri (nome urinado kaj fekado)
preghi → preghejo = loko por preghado kaj aliaj religiaj agadoj
urghi → urghejo = malsanulejo (au parto de malsanulejo), kie oni urghe traktas akcidentoviktimojn k.s.
La vorto preghejo estas tradicie uzata precipe por kristana preghejo, dum oni preferas specialajn vortojn por preghejoj de aliaj religioj: moskeo, sinagogo, templo k.a. Sed preghejo ja povas esti uzata por chia religio. Por kristana preghejo ekzistas ankau la speciala vorto kirko (tre malofte uzata). Plej simple oni tamen precizigas per: kristana preghejo, islama preghejo, hinduisma preghejo k.t.p.
Tenejoj, vendejoj «
EJ povas montri lokon, kie oni tenas au vendas ion:
trezoro → trezorejo = loko, kie trezoro estas tenata
chevalo → chevalejo = loko (domo) por chevaloj
auto → autejo = loko por teni au prizorgi autojn
mallibero → malliberejo = loko de mallibero, por malliberuloj (= prizono)
cigaro → cigarejo = magazeno en kiu oni vendas cigarojn, chambro en kiu oni tenas cigarojn
chapelo → chapelejo = vendejo au tenejo de chapeloj
viando → viandejo = vendejo au tenejo de viando
libro → librejo = vendejo de libroj (kolekto au kolektejo de libroj estas biblioteko)
Je bezono oni povas precizigi: cigartenejo, cigarvendejo, chapeltenejo, chapelvendejo, librovendejo k.t.p.
Produktadejoj «
Post nomo de kultivata planto EJ montras lokon de kultivado:
rizo → rizejo = loko (kampoj), kie oni kultivas rizon
orangho → oranghejo = loko, kie oni kultivas orangharbojn
tabako → tabakejo = loko, kie oni kultivas tabakon
vito → vitejo = ghardeno de vitoj, vinberghardeno
Se temas pri fabriko au simile, oni prefere uzu pli klarajn kunmetajhojn: tabakfarejo = “loko, kie oni produktas cigaredojn kaj aliajn tabakajhojn”, shtalejo au shtalfabriko = “fabriko de shtalo”, gisejo au gisfabriko = “fabriko de gisoj kaj gisajhoj”.
Naturaj abundejoj «
Iafoje EJ montras lokon en la naturo, kie abundas io:
herbo → herbejo = loko, kie kreskas precipe herboj (ne arboj k.t.p.)
sablo → sablejo = loko, kie abundas sablo
glacio → glaciejo = loko kun konstanta glaciamaso (≈ glachero)
Loko por persono au grupo «
EJ povas montri lokon, kie certa persono, grupo au speco de personoj laboras, agas, vivas au simile:
tajloro → tajlorejo = loko, kie tajloro laboras
shuisto → shuistejo = loko, kie shuisto laboras
episkopo → episkopejo = palaco de episkopo
ministro → ministrejo = loko (domo, oficejo) de ministro
konsulo → konsulejo = loko, kie servas konsulo
stabo → stabejo = loko, kie laboras stabo
virino → virinejo = loghloko por virinoj, haremo, bordelo
malsanulo → malsanulejo = loko, kie oni flegas kaj kuracas malsanulojn (= hospitalo)
Figura uzo «
EJ-vorto, kiu montras ian oficejon au laborejon, povas ankau esti uzata figure por la personaro, kiu laboras tie:
La tuta redaktejo klopodis por fini la gazeton ghustatempe. Efektive ne la ejo mem klopodis, sed la jhurnalistoj kaj aliaj laborantoj tie.
La ministrejo [= ministerio] pri financoj hierau informis, ke ...
Chu la konsulejo donis al vi vizon?
Ordinara radiko «
ejo = loko (destinita por ia speciala afero)
subtegmentejo = subtegmento (chambro au loko sub la tegmento)
subterejo = subtero (loko sub la tero)
interkluzejo = parto de kanalo inter du kluzoj
La vortoj subtegmentejo, subterejo kaj interkluzejo ne sekvas la ordinaran regulon, ke tio, kio aperas antau EJ estu io, por kio la koncerna loko estas destinita, au io, kion oni tenas en tiu loko, k.s. Sekve EJ ne estas uzata kiel sufikso en tiuj vortoj, sed kiel ordinara radiko. Pli tradiciaj estas la formoj subtegemento kaj subtero, kiuj estas okazoj de frazetvortigo per O-finajho.