PMEGGramatiko / Rolmontriloj / Rolvortetoj / Lokaj rolvortetoj /

12.3.4.3. Cxe

Cxe montras pozicion tre proksiman. La signifo de cxe tre varias laux la kunteksto. Ofte cxe montras simple lokon gxenerale sen precizigo de la pozicio.

Estas ofta miskompreno, ke cxe nepre montras tusxecon. Fakte cxe nur montras proksimegecon. La diferenco disde apud estas, ke cxe estas pli proksima, kaj ke apud normale montras flankan pozicion (dekstre aux maldekstre). En frazoj kun cxe ofte temas efektive pri intertusxa proksimeco, sed tion ne montras cxe, sed la kunteksto:

Tempo «

Cxe povas ankaux montri proksimegecon tempan:

  • Cxe la komenco de la tagigxo la arbaro aperis bele kovrita de prujno.[FA3.32] = Kiam komencis tagigxi...

  • Cxe la efektiva najtingalo oni neniam povas antauxkalkuli, kio venos, sed cxe la artefarita birdo cxio estas difinita.[FA2.29] = Kiam la efektiva najtingalo kantas... kiam la artefarita birdo kantas...

  • Li estas tre ekkolerema kaj ekscitigxas ofte cxe la plej malgranda bagatelo.[FE.41] = ...kiam okazas la plej malgranda bagatelo.

  • Cxe cxiu vorto, kiun vi diros, el via busxo eliros aux floro aux multekosta sxtono.[FE.15] = Samtempe kiel cxiu vorto...

  • Cxe cxiuj viaj krimoj vi estas ankoraux sanktulo en komparo kun la patromortiginto.[Rt.131] Cxi tie estas ankaux ideo de kontrasto. Oni ankaux povus uzi malgraux.

Por montri horon oni tamen ne uzas cxe, sed cxiam je.

Cxe + direktaj rolmontriloj «

Estus tute logike uzi de cxe, al cxe, kaj cxe + N-finajxon, por montri movigxon de aux al pozicio proksima. Normale tamen simpla de, al aux N-finajxo per si mem suficxas. Efektive cxe nur montras, ke temas pri loko proksima, kaj do apenaux aldonus ion gravan al la signifo:

  • Sxi levigxis meze de la nokto kaj prenis mian filon de cxe mi.[Rgx1.3] = ...de pozicio cxe mi. Simpla de mi suficxus.

  • Sxi prenis mian filon al cxe si. = ...al pozicio cxe si. Suficxus al si.

  • Movu la sxrankon cxe la muron. Suficxus al la muro.

  • Sxi translogxigxis cxe sian fratinon. Suficxus al sia fratino.

Zamenhof neniam uzis cxe + N-finajxon, sed preferis al (sen cxe) por esprimi movigxon al la proksimo de io. Tial multaj rigardas uzon de cxe + N-finajxo kiel eraron. Estas tamen klare, ke cxe + N-finajxo neniel estas mallogika aux kontrauxgramatika, same kiel de cxe (ja uzita de Zamenhof). Estas ankaux klare, ke simpla al plene suficxas. La tuta afero sxajnas bagatela. Cxiu agu lauxplacxe.


Dosierdato: 6 Novembro 2005 (07:11:56 GMT)