PMEG 2023
33.2.2. Ke-frazoj kiel objekto
Ke-frazo ofte rolas kiel objekto, sed ke-frazo ne povas akcepti la finajhon N. Se oni anstatauigas la subfrazon per O-vorto au tabelvorto je O, tiu devas havi N:
Diru al la patro, ke mi estas diligenta.FE.8 → Diru tion al la patro.
Oni diras, ke la vero chiam venkas.FE.16 → Oni diras tion.
“Pardonu al mi, patrino,” [...] “ke mi restis tiel longe”.FE.17 → Pardonu mian malfruighon al mi, patrino.
“Mi volas ke vi tien iru [...]!”FE.19 → Mi volas tion.
Se li scius, ke mi estas tie chi, li tuj venus al mi.FE.20 → Se li scius tion...
Subite li audis, ke iu alrajdas de la vojo al la domo.FA1.15 → Subite li audis tion.
Pri talento mi neniam audis, ke vi ian havas.M.156 → Pri talento mi neniam audis tion.
Vi efektive pensas, ke ne?BV.53 → Vi efektive pensas tion? La subfrazo estas draste mallongigita, = ...ke tiel ne estas, au simile.
Klare li sentis en sia animo, ke li kore amas Anjon kaj ke shi devas farighi lia kara edzineto.FA3.58 = Klare li sentis en sia animo tion kaj tion.
Che objekta ke-frazo oni malofte uzas helpan tio. Sed tio ja estas ebla:
Vi kauzis tion, ke mi devas vin malestimi!FA2.19
Chu povas esti, ke mi bedauris tion, ke mi ne faris malhonestajhon?M.62
Shajne du rektaj objektoj «
En frazoj, kiuj havas ke-frazon kiel objekton, aperas ofte alia frazparto kun N-finajho. Tiam povas ofte shajni, ke estas du rektaj objektoj kun malsama rilato al la chefverbo. Tio normale estus eraro.
Se la alia objekto aperas ene de la ke-frazo, ghi estas objekto de la ke-fraza chefverbo, ekz.: Mi vidis, ke ili manghas fishon. La tuta ke-frazo estas objekto de vidis. Fishon estas objekto de manghas.
Se la alia objekto ne trovighas en la ke-frazo, la klarigo povas esti, ke la ke-frazo ne vere estas objekto, sed ekz. komplemento. Alternative povas esti, ke la alia objekto fakte ne estas objekto, sed N-komplemento.