PMEG 2023

14.2.7. Nun

Nun = “en tiu chi tempo au momento, en la tempo kiam mi parolas”:

  • Mi venas de la avo, kaj mi iras nun al la onklo.FE.9...mi iras en tiu chi parola momento...

  • Lia filo mortis kaj estas nun malviva.FE.31

  • Li estas nur unufoja mensoginto dum vi estas ankorau nun chiam mensoganto.FE.22

  • La fera bastono, kiu kushis en la forno, estas nun brule varmega.FE.31

  • Nun li diras al mi la veron.FE.24

Ne konfuzu nun kun nu, kiu estas ekkria vorteto kun tute alia signifo. Legu ankau pri la apenau uzata esprimo chi tiam ≈ nun.

Nun estas normale uzata kun AS-verboj, sed ankau aliaj verboformoj povas aperi:

  • Nun vi plu ne ricevos kisojn!FA2.54En tiu chi momento kaj plu poste... Nun chi tie montras kaj la nunon, kaj la postan estontan tempon.

  • Nun mi farighis laca. Temas pri la nuna rezulto de antaua shanghigho.

  • Nun ghi jam malaperis.Nun ghi estas for.

  • Mi jam havas mian chapelon; nun serchu vi vian.FE.18...nun vi komencu vian serchadon.

  • Mia ora ringo ne estus nun tiel longe serchata, se ghi ne estus tiel lerte kashita de vi.FE.25 US-verboj ne montras tempon.

Ofte nun estas uzata pli ghenerale pri la nuna epoko, la nuna mondo:

  • Nun komputiloj farighas pli kaj pli oftaj en la mondo. Oni ankau povus uzi hodiau.

Ofte nun montras ne nur tempon, sed ankau novan situacion, novajn cirkonstancojn:

  • Mi lasis ilin tute chirkaufermi, nun ili devas batali kiel malesperuloj.Rt.67...en la situacio, kiu nun ekestis...

Tio, kio kauzis la novan situacion, povas esti montrata per subfrazo kun rilata kiam au kun ke:

  • Nun kiam vi alvenis, ni povas komenci.

  • Nun ke mi ricevis garantiojn, mi ne plu timas.

Nun pri pasinteco «

En rakontoj nun ofte montras tiun tempopunkton, kiun la rakonto atingis, = “en tiu momento, je tiu tempo, tiam”. Nun donas pli vivan koloron al la rakonto ol la normala tiam, kvazau la auskultanto mem cheestus la okazajhojn, kvazau estus nuna tempo:

  • Nun shi aliris al la skribtablo.M.178Tiam shi aliris...

  • Chiuj alte shatis sian imperiestron, kaj nun li estis malsana.FA2.30

  • Nun ghi estis iom ripozinta.FA2.6

Legu ankau pri simila uzo de hodiau, hierau kaj morgau, kaj pri tempaj kaj lokaj vortoj en nerekta parolo.

Kun rolvorteto «

Oni povas antau nun uzi tempan rolvorteton, kiu modifas la signifon:

  • Mi sciigas, ke de nun la shuldoj de mia filo ne estos pagataj de mi.FE.25 Temas pri la nuno kaj la tempo post la nuno.

  • Tiu reformo [...] ech per unu haro ne vanigus la laboron de tiuj, kiuj ghis nun ellernis Esperanton.L1.180 Temas pri la tuta tempo ghis la nuno.

Komparu kun la uzo de rolvortetoj antau hodiau, hierau, morgau kaj antau tabelvortoj je AM.

Vortfarado «

  • Nuna = “okazanta au estanta nun”: Kun la nuna numero finighas la unua jaro de eldonado de nia gazeto.OV.82 La nuna situacio estas neeltenebla.

  • Nun(ec)o = “la nun estanta tempo”: Ghi estis kontrasto inter la pasinteco kaj la nuneco.M.69 Shi chiam vivas en la nuno, ne cerbumas pri pasintaj aferoj.

  • ghisnuna = “tia, ke ghi estis/okazis/agis... ghis nun”: En la unua kongreso de la esperantistoj estas necese diri kelkajn vortojn pri la ghisnunaj batalantoj de nia afero.OV.363...pri tiuj batalantoj de nia afero, kiuj batalis ghis nun. / Miaj ghisnunaj provoj ne ampleksis ja ankorau la tutan rondon da diversaj homaj laboroj.M.126Tiuj provoj, kiujn mi ghis nun faris, ne ampleksis...